اشاره: مهسا سیفی دانشجوی دکتری مهندسی معماری، مدرس دانشگاه، نویسنده کتاب و مقالات متعددی در حوزه معماری و شهرسازی است، او در حال حاضر در سازمان نظام مهندسی استان تهران مشغول به کار میباشد. وی به عنوان دانشجوی دکترا دبیر واحد سیاسی جامعه اسلامی دانشگاه تهران جنوب را بر عهده دارد. از مسئولیتهای وی می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
مدیرعامل شرکت ساماندهی خانه و مسکن ایرانیان
رییس هیات مدیره شرکت طراحان پایدارسازان راساراد
عضو هم اندیشی کمیسیون تخصصی معماری نظام مهندسی استان تهران
عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران
عضو فعال بسیج مهندسین تهران بزرگ
طراح و مجری بیش از دهها پروژه ساختمانی
مشاور شرکت سامان مهر یگانه در امور معماری از سال ۱۳۹۹تاکنون
مدیرپروژه های ساخت ابنیه تعاونی مسکن کارکنان حملونقل از سال ۱۳۹۸ تاکنون
عضو استعدادهای درخشان دانشگاه آزاد اسلامی
عضو باشگاه دانش پژوهان جوان
عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران جنوب
عضو بنیاد ملی نخبگان
مدرس دانشگاه، دانشکدههای فنی مهندسی و هنر و معماری دانشگاه ازاد اسلامی
فرمانده واحد خواهران سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری تهران بزرگ.
مطلب زیر حاصل گفتوگوی کوتاهی با این نخبه و فعال اجتماعی است که باهدف معرفی چهرههای جوان موفق توسط خبرنگار هفتهنامه مأمن انجام شده است. متأسفانه به دلیل حجم فعالیتهای روزمره امکان انجام مصاحبه چالشی و عمیق نبود لیکن موارد طرح شده میتواند در جهت حل مسایل و مشکلات مبتلابه شهری و اجتماعی مفید واقع شود.
به عنوان یک جوان نخبه وضعیت جوانان کشور را چگونه میبینید؟
به عنوان فعال اجتماعی آنگونه که از شواهد در جامعه پیداست، جوانان ایرانی با تردید به آینده نگاه میکنند. حفظ این شرایط یعنی پیش به سوی بحرانهای بزرگ. نسلی که فدای تصمیمات غلط شده است. هرچند در این میان جوانان پرشور و بااستعداد فراوان با پتانسیل خوب در شهرمان و کشور هستند که باید مورد حمایت و توجه قرار بگیرند. این حمایتها باید به صورت جدی به عنوان یکی از دستور کارهای دولت و نظام مورد توجه واقع شود. در گذشته وجود جمعی تحت عنوان مشاورین جوان کمک زیادی به شناساندن چهرههای بااستعداد کرد که به نظرم امروز کم رنگ شده است. رئیس جمهور بعدی میتواند با الهام گرفتن از این فعالیتها زمینه رشد و اعتلای جوان ایرانی را تسهیل کند. متأسفانه امروز در محاوارات و کلاسهای درس خروجی ذهن و فکر جوانان تلاش برای فرار از وضعیت و پناه بردن به دامن کشورهای دیگر است که در قالب مهاجرت نخبگان مطرح شده و باید به صورت جدی درمان شود.
بروز مسایل و مشکلات در زندگی جوانان چه منشایی دارد؟ مسایل و مشکلات ریشهای در محیط زندگی، سنگ اندازی در روال کار جوانان، غربگرایی و تهاجم فرهنگی، مسایل سوءاخلاقی، بی هدفی و بیانگیزگی و… دارد. البته در این خصوص بهتر است کار علمی و دانشگاهی انجام شده و علل این نوع رفتار شناسایی و برای درمان آن اقدام شود. دنیای امروز با دنیایی که دیروز مدیران تجربه کردند تفاوتهای بسیاری دارد. بعضی از مدیران زحمت شناسایی مسایل را بر خود هموار نمیکنند و از پشت میزهای گران قیمت خود فقط دستوراتی را میدهند که حتی خودشان هم به آن باور ندارند. الان حجاب یکی از مسایل اصلی جامعه شده است و متأسفانه جامعه ایرانی که روزگاری با حجاب و پوشش زیبا در دنیا شهره عام و خاص بود به شدت کم رنگ شده است. جا دارد مسئولین در چنین مسایلی عمیق نگاه کنند. از خود جوانان برای حل اینگونه مسایل یاری بگیرند و نهادهایی مثل شورای فرهنگ عمومی به جای اینکه پشت درهای بسته باشند در محیط دانشگاهی و یا حتی مساجد تشکیل شده و مسئولین چهره به چهره با جوانان تعامل کنند. امروز اغلب مسئولین وقتی با یک خانم روبرو میشوند دست و پای خود را گم میکنند و بعضاً با افتخار میگویند من ادبیات این خانم را نمیفهم که جای تأمّل دارد. باید به حال این مسئول گریست. البته این نمونهای از خروار است و نشان میدهد که هنوز نقش و جایگاه یک بانوی ایرانی حتی در دید مسئولین جز شهری اصلاح نشده است. ادامه این مسیر به هیچستان است و تا وقتی که نگاه به انسان به عنوان انسان فارغ از ماهیت جنسی تغییر نکند حتی جامعه هم امکان رشد و توسعه خود را از دست خواهد داد. در تمام دنیا به لحاظ توجه به نقش و جایگاه انسان توانستند برنامههای موفق و راهبردی برای پیشرفت و توسعه داشته باشند. بر تک تک تصمیم گیران در عرصههای مختلف شهری و سیاسی و اجتماعی لازم است این انقطاع آموزشی را که باعث شده نگاه ابزاری به انسان داشته باشند را باید در قالب آموزش و کلاسهای ضمن خدمت و کارگاهی اصلاح کرد. متأسفانه این طرز فکر در مورد جوانان هم جاری است، یک مسئول به عنوان نوکر در برابر ارباب رجوع (تأکید از این لحاظ است که مسئولین جایگاه واقعی و نوکری را فراموش نکنند) باید به اصل خویش برگردد لازم است این توصیه امام راحل را سرلوحه خود در تمام امور قرار بدهیم؛
امام خمینی (ره) میفرمایند: “آقا دولت مال مردم است، بودجه مملکت از جیب مردم است، شما نوکر مردم هستید؟ دولتها خدمتگزار مردمند، هی لفظاً نگویید من خدمتگزار و عملاً تو سر مردم بزنید و این اربابهای بیچارهیتان را پایمال کنید. خب شما از بودجه این مملکت داری ارتزاق میکنید (صحیفه امام؛ ج ۱، ص ۲۹۷).
با توجه به تخصص شما در حوزه شهرسازی، وضعیت مهندسی و معماری در شهرهای اطراف تهران چگونه است؟
از چهار سمت تهران با محدودیت تأمین زمین مواجهیم و با توجه به وجود سه ملیون ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در تهران و تراکم بالای این کلان شهر ناچار برای ساخت مسکن از پایتخت فاصله گرفتهاند و هم اکنون اسلامشهر نیز پتانسیل بسیار خوبی برای توسعه و پیشرفت دارد. این میتواند به عنوان یک فرصت برای مدیریت شهری باشد که با برنامه ریزی دقیق زمینه درآمدزایی برای توسعه و عمران بهتر را در قالب ارائه خدمات تسهیل نماید. از سوی دیگر این موضوع یک تهدید برای حیات شهری در اسلامشهر و حومه نیز به حساب میآید. اگر مدیریت شهری در این موضوع منفعل عمل کند قطعاً با مشکل روبرو خواهد شد و توان تأمین هزینههای اداره شهر را از دست خواهد داد. البته تا حد زیادی در این مسایل شاهد دقت نظر مسئولین هستیم ولی کم نیست تخلفاتی که میتواند ریشه شهر مطلوب با زیرساختهای لازم را در نطفه خفه کند و حتی زمینهساز اغتشاش و آشوب همچنانکه در دهه هفتاد بارها و بارها به کرات شود. مدیران امروز باید در تعامل و مدیریت مطالبات مردم سعه صدر داشته باشند و در عین حال فرآیند توسعه را نیز دچار نقص و خلل نکنند.
وضعیت مدیریت شهری در شهرهایی مثل اسلامشهر را چگونه ارزیابی میکنید؟
این موضوع تابعی از سیاستهای حاکم در نظام است که نگاهها در بین مسئولین شهری ما نیز به همان صورت است به جای توجه خاص به عمده نیازهای شهری درگیر روزمرهها شدهاند. هر چند تلاشهای مستمرشان در جهت ارتقا سطح شهر و رفع مشکلات مردم قابل تحسین است.
خوشبختانه مدیریت شهری فعلی با دورزدن برخی موانع در اسلامشهر در جهت پیشرفت گام برمیدارد. اهم فعالیت عمرانی در سطح شهر پروژه مترو میباشد که با افتتاح آن مردم شریف اسلامشهر به آرزوی دیرینه خود میرسند. همچنین انقلابی بزرگ در کاهش ترافیک اسلامشهر خواهد داشت. البته مدیریت شهری در عین حال باید پیوست فرهنگی-اجتماعی برای این مرحله هم داشته باشد تا بتوانند در برابر رشد فیزیکی به رشد فرهنگی اجتماعی شهر هم کمک بکند. من جای پیوست فرهنگی اجتماعی را در برخی پروژهها خال میبینم که لازم است دقت نظر بیشتری در این خصوص بشود. به عنوان مثال ساختن دانشگاه در هر شهری مطلوب است اما همین دانشگاه به محض ورود به شهر در موضوعات فرهنگی و اجتماعی و بافت فرهنگ بومی تغییرات زیادی را به دنبال داشت که بعضاً به دلیل عدم پیش بینی نتیجهای جز غافلگیری و ناراضایتی مردم را در پی نداشت. در حقیقت برای هر پروژهای باید نگاه چند بعدی را لحاظ کرد. حتی شهرداری ناچار باید به موضوع محیط زیست و تاثیرا افزایش ساختمانهای شهری بر محیط زیست هم برنامه داشته باشد اگر چه در ظاهر این مساله بر عهده یک نهاد دیگر است.
اعضای شورای شهر تا چه میزان در ایجاد شهری بانشاط و شاداب به خصوص از منظر زیبایی شناسی در شهر تأثیر دارند؟
تاکنون فعالیتهای متعددی صورت گرفته است و اعضای شورای محترم شهر سعی کردهاند به اهداف مطلوب خود در شهر رسیدهاند. اما همچنان ایرادات زیادی در سطح شهر و سیما و منظرشهری و رنگ در سطح شهر وجود دارد که قابل اصلاح هستند. اعضای شورای شهر باید نگاه خود را از محدوده شهرداری جدا کرده چند بعدی به مسایل شهری داشته باشند. به عنوان مثال وجود مشکلات متعددی از جمله فقر، بیکاری، کمبود در زمینههای مختلف را می توان با اساتفاده از ظرفیت نمایندگان شهری به راحتی حل و فصل نمود بسیاری از مشکلات به دلیل اینکه متولی خاص ندارند معطل و رها هستند در حالی دولت برای برخی از این مسایل بودجه و طرح هم دارد ولی چون در شهرهای کوچک و حاشیهای کسی پیگیر این موضوعات نیست رها میشوند. مشکلی مانند مترو به جای استفاده از ظرفیت هبه میتوانست از طریق بهتری حل و فصل شود که جذب سرمایه گذار خصوصی یکی از این راه حلها بود ولی چون نگاه محدود به شهر و شهرداری است به جای پیدا کردن سرمایه گذار به سمت دریافت هبه سوق داده شد. تا جایی که الان اغلب ساختمانها بدون در نظر گرفتن طرح تفضیلی تغییر کاربری از پارکینگ و مسکونی به تجاری داده شدهاند و درآمدهای آنهابه گلوی مترو ریخته شده است. راه حل نباید کوتاه مدت و مقطعی باشد بلکه باید بلندمدت و راهبردی و با پشتوانه مطالعات عملی و دقیق حاصل شود. همیشه راحتترین راه حل بهترین راه حل نیست. راههای بههتر نیاز به هوش و ذکاوت و بلندنگری دارد و اعضای شورا متأسفانه کوتاه مدت میاندیشند و عمل میکنند.
عملکرد کدام یک از شهرداری های حاشیه تهران را بهتر میدانید چرا؟
بدون اغراق اغلب شهرهای حاشیه تهران بزرگ و حتی تهران غرق در مسایل حاشیهای هستند. در شهرهای اطراف مسایل حاشیهای موجب دستگیری اعضای پارلمان شهر و مسئولین شده است که نشان دهنده ضعف نظارت و مدیریت در این حوزه است.
این اتفاقات باعث توقف در پیشرف طرحهای عمران و آبادانی شهری در بازههای زمانی مختلف شد. الحمدالله شهرداری اسلامشهر با مدیریت دلسوزانه، عملکرد کارامد در بین سایر شهرستانهای تهران داشته است. از جهات تأمین امکانات شهری و اصلاحات جادهای تا شفاف سازی و مبارزه با فساد و همچنین اجرای طرحهای عمرانی پیچیده با کمترین هزینهها و سختترین شرایط و محدودیتهای مختلف عملکرد مطلوبی دارد. این نوع مدیریت باید مورد بررسی دقیق واقع شود و به عنوان نمونه و الگو نقاط قوت، ضعف، آسیب و تهدیدات آن شناسایی و در صورت نیاز به عنوان نمونه در سطح ملی و حتی بین المللی مطرح شود.
درپایان؛
رسانه در دنیای توسعه یافته غرب ابزار نظارت و نگهبان صداقت و پاکی مدیران باشرف و متخصص است، رسانهها کارکرد نظارتی دارند و عیوب و هنر مدیران را رصد کرده و بازتاب میدهند این ابزار باید در کنار ابزارهای دیگر مانند احزاب و تشکلهای مردم نهاد جدی دیده شود. رسانه میتواند مسیر رشد و توسعه را هموار نماید. بر مسئولین واجب است به رسانهای که از آنهابیشترین انتقاد را میکند جایزه بدهند این در دنیا یک ترفند مدیریتی است. مثلاً مالک شبکه اجتماعی تلگرام ادعا کرده است برای کسی که بتواند در این شبکه نفوذ بکند جایزه میدهد. چه ایرادی دارد مسئولین هر ساله به کسی که بهترین اتقاد را مدیریت شهری کرده است جایزه بدهند. این کار میتواند توسعه متوزان شهری و در عین حال سلامت و صداقت کارمندان را تضمین کند.